اجرای پوشش ضد حریق اسکلت فلزی بیشتر بر روی ستون ها و تیرهای اصلی انجام می شود. اجرای پوشش ضد حریق اسکلت فلزی در مقابل حریق از شایعترین روش های محافظت سازه در عرصه مهندسی حریق به شمار میرود. بنابراین اصلی ترین قسمت محافظت غیر عامل که همیشه باید توسط طراحان و کارشناسان سازه رعایت شود، الزام به اجرای پوشش ضد حریق اسکلت فلزی سازه در مقابل حریق است.
پوشش ضد حریق با به تعویق انداختن و جلوگیری از پیشرفت حریق شرایط را برای فرار افراد فراهم می آورد و از تخریب ساختمان های فلزی و بتنی در زمان آتش سوزی جلوگیری می کند. پوشش های ضد حریق بر روی سازه، سبب مقاومت ستونها و جلوگیری از بالا رفتن دمای بحرانی (تخریب) می شود. حفاظت از ساختمان در آتش سوزی بستگی به نوع حریق، نوع کاربری، مسافت ایستگاه آتش نشانی و … دارد.
مزایای استفاده از پوشش ضد حریق:
۱- در برابر حریق نسوز است.
۲- در هنگام افزایش دما شکل ظاهری خود را حفظ می کند.
۳- به دلیل سبک بودن بار اضافی به ساختمان تحمیل نمی کند.
۴- دارای قابلیت چسبندگی با فلز و حفظ چسبندگی در برابر حریق
۵- در برابر حریق گاز سمی از خود منتشر نمی کند.
۶- در هنگام آتش سوزی کارایی خود را حفظ می کند.
۷- در برابر شرایط محیطی و جوی مختلف مقاوم بوده و به راحتی قابل تعمیر است.
۸- به آسانی قابل اجرا است.
مواد تشکیل دهنده پوشش ضد حریق
پوشش ضد حریق شامل مواد ورمیکولیت، پرلیت، کربنات کلسیم، سیمان پرتلند، مونت موریلونیت و گچ می باشد. این مواد هر کدام نقش اساسی در پوشش دهی ضد حریق ایفا می کنند، که در زیر به آنها اشاره می کنیم.
ورمیکولیت و پرلیت: حجم دهنده، ضد حریق، عایق، سبک کننده
کربنات کلسیم: سبک کننده و حجم دهنده
سیمان پرتلند: مستحکم کننده سازه و پوشش های ضد حریق
میکا: افزایش دما سبب فعال شدن خاصیت انبساط در این ماده می شود و همین امر استحکام و مقاومت سازه تا دمای بالای 200 درجه را فراهم می کند.
مونت موریلونیت: بر اثر حرارت و گرما منبسط می شود و در دماهای بالا نقش افزایش استحکام و مقاومت را برعهده دارد.
گچ: عایق گرما بوده و سبب تسریع گیرش فرآیند شاتکریت (گیرش بتن متشکل از سیمان، شن و ماسه) می شود.
انواع پوشش ضد حریق:
1- مواد پاششی معدنی (Spray Mortars)
2- رنگ های منبسط شونده (Paint Intumescent)
3- بوردها و پنل های ضد حریق (Fire Protection Boards)
1- مواد پاششی معدنی (Spray Mortars)
پوشش‌های ضد حریق معدنی دارای گرانول‌های منبسط شده مانند ورمیکولیت و پرلیت همگام با چسباننده‌های هیدرولیک مانند گچ هستند. پوشش های معدنی را میتوان در سطوح خارجی و داخلی سازه ها و ساختمان های فلزی اجرا نمود. بدلیل اطمینان از عملکرد درست و دقت بالای اجرا از رنگها و بوردها متداول تر میباشد، همچنین نسبت به دو پوشش بعدی از خاصیت مقاومتی بالایی برخوردار است که توانایی محافظت از سازه را در مقابل آتش 4-3 ساعت و استقامت تا دمای C°1000 را دارا می باشد. زمانیکه از این مواد در ضخامت 5-2 سانتیمتر استفاده شود دیگر نیازی به گچ سفید کاری نیست و نیاز به رنگبری کمتری دارد. اندازه ضخامت پاشش مواد به طراحی سازه و زمان مورد نیاز مقاومت در برابر حریق وابسته است.
کاربرد پوشش ضد حریق مواد پاششی معدنی:
1- استفاده فراوان در نیروگاه ها و پالایشگاه ها
2- بدلیل مقاومت بالای سایش کاربرد زیادی در ساخت و ساز دارد
3- توانایی مقابله با حریق هیدروکربنی، سلولزی و انفجار ناشی از آن
4- بدلیل سبک و به صرفه بودن دارای کاربرد زیاد در ساختمان سازی است
5- قابل اجرا در انواع سازه های بتنی و فولادی
6- قابل استفاده در پارکینگ، استخر ها، صنایع پتروشیمی، سوله سوخت، تونل ها، کارخانه جات صنعتی و …
2- رنگ های منبسط شونده (Paint Intumescent)
پوشش رنگ های منبسط شونده اکثرأ بر پایه آب یا حلال هستند، که با ضخامت حداکثر ۶ میلیمتر اجرا می‌شوند. از این پوشش ها در شرایط ویژه برای محافظت از سازه های فلزی و سطوح داخلی ساختمان استفاده می شود. این پوشش ها در درجه حرارت 270 تا 300 درجه سلسیوس بخاطر برخی واکنش های شیمیایی گازهای خنک کننده ای آزاد میکنند و با پف کردن تا حدود 20 برابر، ضخامت اولیه انها بیشتر شده و یک لایه عایق زغالی ایجاد می کنند تا از سازه ساختمان در برابر آتش محافظت نمایند. پوشش رنگ های منبسط شونده زمانیکه در مجاورت حرارت قرار گیرند، از سازه حداکثر تا ۲ ساعت در مقابل حریق حفاظت می کنند.
مزایای رنگ های منبسط شونده
• ضخامت بالایی دارند
• دارای ظاهری زیبا و دکوراتیو
کاربرد پوشش ضد حریق رنگ های منبسط شونده:
1- قابل اجرا در محیط های داخلی است.
2- قابل اجرا در سازه هایی که شکل ظاهری آنها اهمیت دارد.
3- مورد استفاده در سازه هایی که دارای فضای محدود می باشند.
4- سازه هایی که زمان در آنها اولویت داشته باشد.
5- سازه هایی که ایمنی و بهداشت در آن ها اهمیت داشته باشد.
3- بورد ها و پنل های ضد حریق (Fire Protection Boards)
بوردهای ضد حریق از مقاومت بالایی برخوردار بوده و در برابر رطوبت مقاوم هستند. بوردها دارای انواع گوناگون هستند، مانند: ورمیکولیت، گچ، منیزیم، فیبرهای سیمانی فشرده و… .این مواد توان حفاظت از سازه های فلزی، سقفها، داکتها، کفها و دیوارها را در مقابل حریق دارند. از این بوردها میتوان در دیوارهای کاذب، دیواره های داخلی و خارجی جهت جلوگیری از گسترش آتش استفاده کرد.
این مواد امکان فینیشینگ زیبا را به اجرا می‌دهند و فضای کمی را اشغال می کنند. همچنین بدلیل وزن کم آنها جابجایی، برش و نصب آن راحت و آسان و زمان مقاومت حریق در آنها 4 ساعت می باشد.
با وجود تمام این ویژگی ها و محاسن از قیمت بسیار مناسبی در مقایسه با سایر محصولات مشابه برخوردار می باشد. به همین دلیل امروزه این محصول بیشتر مورد استقبال سازندگان ساختمانی قرار گرفته است.
معایب بورد ها و پنل های ضد حریق
• بر روی تیرها قابل اجرا نمی باشند.
• ترمیم و ساپورتگیری در آنها مشکل است.
نتیجه گیری:
اجرای پوشش ضد حریق در ساختمان ها بر روی ستون ها و تیرهای اصلی سبب جلوگیری از افزایش دمای بحرانی در زمان آتش سوزی و مانع سقوط ساختمان می شود. پوشش ضد حریق با به تاخیر انداختن زمان پیشروی حریق شرایط را برای فرار افراد در زمان بحرانی فراهم می کند. با توجه به این مبحث که علت پوشش‌های ضد حریق اسکلت را برای کارفرمایان عزیز عنوان نمودیم، امیدواریم کارفرمایان محترم پوشش اسکلت را هزینه ای تحمیلی و اجباری برای سازه خود ندانند. بلکه در نظر داشته باشند در زیر سقفهای ساخته شده توسط این بزرگواران هزاران کودک و نوجوان که امیدهای کشور عزیزما هستند، زندگی میکنند. نباید با سهل انگاری و عدم توجه به نکات ایمنی مسبب بروز حوادث ناگوار باشند.
با توجه به مشکلات اقتصادی و تحریم ها پوشش با مصالح ساختمانی بسیار بصرفه بوده و مورد تایید سازمان آتش نشانی می باشد.
شرکت مهندسی ایمن اندیشان مهر پوشش های ضد حریق را با مصالح ساختمانی انجام می دهد. در صورت نیاز به همکاری و داشتن هر گونه سوال از کارشناسان شرکت مشاوره آتش نشانی ” ایمن اندیشان مهر”در خصوص پوشش های ضد حریق می توانید از طریق کامنت و یا تماس تلفنی با ما در ارتباط باشید.