سیستم های اعلام حریق ، سیستم اعلام حریق شامل مجموعه ای از تجهیزات دیداری و شنیداری به هم پیوسته است. نصب سیستم اعلام حریق در ساختمان های کمتر از 5 طبقه از کف زمین و کمتر از 11 واحد اختیاری و در ساختمان های کمتر از 5 طبقه از کف زمین و 11 واحد و بالاتر اجباری می باشد.
تاریخچه سیستم های اعلام حریق
برای اولین بار در 28 آوریل سال 1852 سیستم اعلام حریق توسط ویلیام چینینگ و موسی فارمر در شهرداری شهر بوستون واقع در ایالات متحده آمریکا اختراع شد. این سیستم سبب کاهش مرگ و میر و خسارات ناشی از حریق شد و سپس در ایالات متحده و کانادا نیز مورد تایید قرار کرفت.
سیستم اعلام حریق:
مجموعه ای از اجزاء و لوازم که به صورت هماهنگ با یگدیگر کار می کنند و وظیفه هشدار و آشکارسازی حریق را برعهده دارند سیستم اعلام حریق گفته می شود. پس از تشخیص شرایط اضطراری (دود، گرما، مونوکسید کربن و شعله) هشدارهای لازم از طریق تجهیزات اعلام حریق به مرکز کنترل ارسال و از طریق تجهیزات شنیداری و دیداری اعلام حریق از جمله آژیرها، شاسی و … به افراد اعلام می گردد و یا مراتب به سیستم اطفاء حریق جهت خاموش نمودن آتش ارسال و از گسترش آتش جلوگیری می شود.
انواع سیستم اعلام حریق:
سیستم های اعلام حریق به دو نوع دستی و اتوماتیک تقسیم بندی می شوند. سیستم اعلام حریق دستی به صورت دستی و با فشردن دکمه شاسی اعلام حریق فعال می شود. نصب سیستم های اعلام حریق دستی برخلاف سیستم های اعلام حریق خودکار، در مکان های بدون کاربری بی فایده است. زیرا کار تشخیص حریق در سیستم های اعلام حریق به اشخاص سپرده می شود. سیستم اتوماتیک اعلام حریق توسط دتکتور دودی، حرارتی، شعله ای فعال می شود و همچنین قابلیت فعال شدن به صورت دستی را نیز دارد. سیستم های اعلام حریق اتوماتیک در سه نوع سیستم اعلام حریق متعارف (کانونشنال)، سیستم اعلام حریق هوشمند (آدرس پذیر) و سیستم اعلام حریق بی سیم تولید می شوند.
در صورتی می توان نتیجه درست و کاملی از سیستم اعلام حریق کسب کرد که سیستم اعلام حریق براساس استاندارد اعلام حریق NFPA72 آمریکا و BS5839 انگلستان طراحی و اجرا شود.
زون (Zone) چیست؟
زون به معنای قسمت یا بخش است. برای اینکه در مواقع خطر و یا حریق بتوان مکان دقیق حریق را به راحتی شناسایی کرد، ساختمان را به قسمت های مختلفی تقسیم بندی می کنند. به هر یک از این قسمت ها یک زون می گویند.
به عنوان مثال در صورتی که یک ساختمان 6 طبقه را به 6 زون تقسیم بندی کنیم و هر طبقه شامل یک زون باشد. در صورت بروز حریق و یا خطر در زون 4 به راحتی می توان متوجه شد که حریق و یا خطر مربوط به طبقه 4 ساختمان است.
سیستم اعلام حریق محلی یا متعارف یا کانونشنال (Conventional)
در این سیستم فضایی که میخواهیم از نظر حریق پوشش دهیم را به چند ناحیه (زون) تقسیم می کنیم. هر زون جداگانه نام گذاری می شود تا در صورت بروز حریق، سیستم اعلام حریق متعارف به راحتی بتواند مکان حریق را تشخیص دهد. هر زون از دتكتور دودی، حرارتی و شاسی اعلام حریق تشکیل شده که با كابل به پنل مركزی متصل می شود.
برای مثال در یک ساختمان 3 طبقه، طبقه اول زون یک، طبقه دوم زون دو، طبقه سوم زون 3 نامگذاری می شود. در صورتیکه در یک طبقه حریق رخ دهد براساس زون تعریف شده مکان حریق مشخص می شود.
نکته: سیستم اعلام حریق متعارف دارای قیمت پایین و هزینه نگهداری کمتری بوده و عیب یابی آن ساده است.
سیستم اعلام حریق آدرس پذیر
زون بندی در سیستم اعلام حریق آدرس پذیر نیز مانند سیستم های متعارف انجام می شود ولی در این سیستم ها تمامی تجهیزات اعلام حریق (دتکتور، شاسی، آژیر و…) دارای آدرس یا کد مجزا می باشند تا در صورت آتش سوزی مکان دقیق حریق به سرعت شناسایی شود.
سیستم اعلام حریق بی سیم
این سیستم بدون سیم بوده و برخلاف سیستم های اعلام حریق متعارف و آدرس پذیر به سیم، کابل و … نیازی ندارد. در صورت فعال شدن این سیستم، شروع به آژیر کشیدن کرده و مراکز به شماره تلفنی که از قبل برایش تعریف شده ارسال می گردد.
اجزای اصلی سیستم اعلام حریق
سیستم اعلام حریق از سه گروه اصلی تشکیل می شود:
1. تجهیزات آشکارساز حریق (دتکتورها)
2. تجهیزات اعلام حریق (فلاشر، آژیر و …)
3. مرکز کنترل یا پنل مرکزی اعلام حریق (وسیله ارتباطی دتکتورها و تجهیزات اعلام حریق)
تجهیزات آشکار ساز حریق (دتکتورها)
قطعه الکتریکی که وظیفه آشکارسازی حریق را برعهده دارد دتکتور اعلام حریق نامیده می شود. دتکتورها دارای سه نوع دودی، حرارتی و شعله ای هستند. با توجه به نوع کاربری های مختلف در مکان های مختلفی مانند راهروها، منازل مسکونی، موتورخانه و … بر روی سقف یا دیوار نصب می شوند. در صورت بروز خطر و یا حریق اطلاعات به کنترل پنل ارسال می گردد.
تجهیزات اعلام حریق
تجهیزات اعلام حریق نوعی از تجهیزات صوتی و تصویری خاصی هستند که وظیفه هشدار و اطلاع رسانی خطر و یا حریق را برعهده دارند. تجهیزات اعلام حریق به سه دسته تقسیم می شوند که عبارتند از:
• آژیر یا زنگ اخبار
• چراغ فلاشر
• شستی اعلام حریق
پنل مرکزی اعلام حریق
پنل اعلام حریق دستگاهی است که همه ی اجزای سیستم اعلام حریق به آن متصل می شود. این دستگاه مدام در حال آنالیز کردن قطعات می باشد، هنگام بروز آتش سوزی و یا خرابی فرمان به آژیرها و سایر اجزا هشدار دهنده ارسال می شود.
معمولاً در پنل اعلام حریق چراغ قرمز نشانه ی وقوع آتش، چراغ زرد نشانه ی خرابی و چراغ سبز نشانه ی وضعیت نرمال است.
نکته: پنل اعلام حریق باید دارای شارژر و باطری باشد تا در صورت قطع شدن برق سیستم بتواند به کار خود ادامه دهد.
نحوه کابل کشی سیستم اعلام حریق
کابل کشی سیستم اعلام حریق به دو گروه تقسیم می شود و هر گروه دارای کابل های مخصوص است.
گروه 1: کابل هایی مانند دتکتور و شستی اعلام حریق که پس از آشکار شدن حریق دیگر مورد استفاده قرار نمی گیرند.
گروه 2: کابل هایی مانند منبع تغذیه، چراغ چشمک زن و آژیر سیستم اعلام حریق که پس از آشکار شدن حریق مجدد قابل استفاده می باشند.
اجزای سیستم اعلام حریق
• کنترل پنل و یا مرکز کنترل سیستم اعلام حریق
• دتکتور دود (یونیزه_اپتیکال)
• دتکتور حرارت
• بیم دتکتور
• دتکتور ترکیبی (دود و حرارت)
• دتکتور شعله
• شستی اعلام حریق
• زنگ اخبار
• آژیر اعلام حریق
• باتری پشتیبان
• مقاومت انتهای خط
• نمایشگر ال ای دی
• فلاشر
کنترل پنل سیستم اعلام حریق متعارف
مدیریت تمامی اجزای نصب شده در سیستم اعلام حریق متعارف، توسط کنترل پنل متعارف انجام می شود. هر کنترل پنل معمولاً می تواند 4 الی 32 ناحیه (زون) را کنترل کند و در هر ناحیه میتوان به صورت مجزا 20 الی 30 قطعه اعلام حریق (دتکتور، شاسی) نصب کرد. حداکثر طول کابل هر زون 2000 متر می باشد.
کنترل پنل سیستم اعلام حریق آدرس پذیر
برای کنترل قطعات سیستم اعلام حریق آدرس پذیر از کنترل پنل آدرس پذیر استفاده می شود. در این سیستم هر یک از تجهیزات سیستم اعلام حریق دارای یک کد مخصوص به خود هستند و می توان حداکثر 128 قطعه روی هر حلقه را تعریف و کنترل کرد. دستگاه کنترل پنل آدرس پذیر امکان کنترل تعداد زیادی زون را برای افراد فراهم می آورد.
نتیجه گیری:
همان گونه که ذکر شد سیستم اعلام حریق مجموعه ای از قطعات دیداری و شنیداری (آژیر، دتکتور، شستی و …) است. تجهیزات سیستم اعلام حریق به صورت هماهنگ با یکدیگر کار می کنند و در صورت مشاهده علائم حریق (دود، حرارت و آتش) گزارشات به پنل مرکزی اعلام حریق ارسال و هشدارهای لازم به متصرفین اعلام می گردد. سیستم های اعلام حریق به سه نوع سیستم اعلام حریق متعارف، آدرس پذیر و بی سیم تقسیم بندی می شوند. در سیستم اعلام حریق متعارف بر خلاف سیستم اعلام حریق آدرس پذیر مکان دقیق حریق مشخص نمی شود و فقط می توان از زون منطقه حریق آگاه شد. نصب سیستم های کشف و اعلام حریق و اخذ تاییدیه آتش نشانی در تمامی ساختمان های 5 سقف و یا با زیر بنای بیش از هزار متر مربع ضروری است. تأییدیه پایان کار آتش نشانی ساختمان ، مشاوره آتش نشانی ، طراحی و اجرای سیستم های اعلام و اطفاء حریق از جمله وظایف شرکت ایمن اندیشان مهر می باشد.
در صورت اطلاع از استانداردهای اعلام حریق مطابق با استاندارد NFPA72 | ضوابط اعلام حریق در ساختمان بر روی لینک کلیک کنید.
خوانندگان عزیز می توانند نظرات و یا سوالات خود در خصوص مطالب فوق را از طریق کامنت و یا تماس تلفنی با ما در میان بگذارند. کارشناسان ما آماده پاسخگویی به سوالات شما عزیزان می باشند.